Σήμερα θα βουτήξουμε στα βαθιά. Ελεύθερες ρίζες, οξειδωτικό στρες, γήρανση. Μισό λεπτό! Μην φύγετε ακόμη, γιατί πιστεύουμε ότι μπορεί αυτή την φορά, να λειτουργήσουμε σαν σωσίβιο στα βαθιά νερά την επιστήμης και να ξεμπλέξετε μια και καλή, με αυτές τις έννοιες και τον τρόπο που συνδέονται μεταξύ τους. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι απλά. Τί είναι επιτέλους οι ελεύθερες ρίζες και πώς αυτές επηρεάζουν την γήρανση;
Ακολουθεί μικρό (και καθόλου τρομακτικό) μάθημα χημείας. Ελεύθερες ρίζες. Όλα τα μόρια μιας ουσίας αποτελούνται από άτομα. Δηλαδή: Ένα μόριο άνθρακα (C4), αποτελείται από 4 άτομα άνθρακα(C). Ένα μόριο αμμωνίας (NH3)αποτελείται από 1 άτομο αζώτου (N) και 3 άτομα υδρογόνου (Η). Έτσι αντίστοιχα, ένα μόριο οξυγόνου (Ο2) αποτελείται από 2 άτομα οξυγόνου. Όταν λοιπόν ένα άτομο οξυγόνου δεν βρίσκει άλλο ένα για να κάνουν ένα μόριο οξυγόνου, τότε αυτό το μοναχό (και λυπημένο, αν με ρωτήσετε) άτομο οξυγόνου, ονομάζεται ελεύθερη ρίζα.* Εδώ λοιπόν αρχίζουν τα προβλήματα. Όντας λοιπόν μόνο και λυπημένο, αυτό το άτομο οξυγόνου που δεν βρίσκει το ταίρι του, πάει και πιάνεται (αντιδρά πιο επιστημονικά) με άλλα μόρια και άτομα, με τα οποία δεν έχει καμία δουλειά .Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται βλάβες.
Ας φύγουμε τώρα από τα μόρια και ας το δούμε πιο γενικά λοιπόν. Ο οργανισμός μας βρίσκεται ανά πάσα ώρα και στιγμή σε μια δυναμική ισορροπία. Αυτή την στιγμή που διαβάζετε το κείμενο το σώμα σας διατηρεί σταθερή την θερμοκρασίας σας (όσο μπορεί με αυτή την ζέστη τελοσπάντων), πολεμά βλαβερούς μικροοργανισμούς και μεταβολίζει την τροφή που του έχετε δώσει για να παράξει ενέργεια και να χτίσει τα βασικά συστατικά του. Μέσα λοιπόν από τον μεταβολισμό, ο οργανισμός παράγει και άχρηστα παραπροϊόντα. Ένα από αυτά είναι και οι ελεύθερες ρίζες. Η Μαμά φύση όμως έχει προνοήσει και υπάρχουν μηχανισμοί που ρυθμίζουν αυτές τις ελεύθερες ρίζες. Τί γίνεται όμως όταν έχουμε πολλές από αυτές; Τότε ο οργανισμός μας βρίσκεται σε κατάσταση οξειδωτικού στρες.
Η μεγάλη συγκέντρωση ελεύθερων ριζών στον οργανισμό δημιουργεί οξειδωτικό στρες. Το στρες αυτό (που καμία σχέση δεν έχει με το κλασικό στρες) δημιουργεί βλάβες στις κυτταρικές μεμβράνες, στις πρωτεΐνες, στο DNA κλπ. Πως δημιουργείται μεγάλη συγκέντρωση ελεύθερων ριζών; Η κακή διατροφή, το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, το αλκοόλ, η υπέρμετρη έκθεση στον ήλιο, το ψυχολογικό άγχος, είναι οι βασικοί παράγοντες που αυξάνουν τα επίπεδα του οξειδωτικού στρες στον οργανισμό μας.
Όσο μεγαλώνουμε ο οργανισμός μας χάνει την ικανότητα να αντιστέκεται στην επίδραση των ελεύθερων ριζών, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται όλο και περισσότερες, να αυξάνεται το οξειδωτικό στρες και τα κύτταρα να υπόκεινται σε όλο και περισσότερες βλάβες. Όλα αυτά συνδυάζονται για να οδηγήσουν στις εκφυλιστικές διαδικασίες που ονομάζουμε με μία λέξη γήρανση.
Πως λοιπόν αντιστεκόμαστε στις ελεύθερες ρίζες που σε μεγάλες ποσότητες δημιουργούν οξειδωτικό στρες; Μα με αντί-οξειδωτικά φυσικά. Φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, πολυβιταμίνες και εξειδικευμένα προϊόντα αντιγήρανσης είναι οι τρόποι με τους οποίους εμείς μπορούμε να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας. Ελπίζουμε να πήρατε μια γενική εικόνα για αυτούς τους πολυσυζητημένους όρους και να κατανοήσατε λίγο καλύτερα πως λειτουργεί αυτή η φανταστική μηχανή που λέγεται σώμα!
*και άλλα στοιχεία δημιουργούν ελεύθερες ρίζες. Η ελεύθερη ρίζα του οξυγόνου είναι η πιο γνωστή.
Εγγραφείτε στο newsletter